Amerikaning eng badavlat kishilarini ko‘p narsa bog‘lab turadi, ammo ular orasida eng muhim bir jihat bor: aksariyati texnologiyalar sohasida faoliyat olib boradi va milliardlarini ham shu soha ortidan ishlab topgan.

Deyarli har biri o‘z shaxsiy kompaniyasini tashkil qilib, unga egalik huquqini saqlab qolgan holda ulkan boylikni to‘plashga erishgan. Umuman olganda, Amerikaning eng boy 10 kishisidan yettitasi dunyoning eng badavlatlari o‘nligida turadi.

Amerikalik milliarderlarning aksariyatini yana bir jihat bog‘laydi: «Microsoft» asoschisi Bill Geyts, «Facebook» bosh direktori Mark Sukerberg, «Oracle» asoschisi Larri Ellison universitetdagi o‘qishini tamomlashmagan. Jeff Bezos, Larri Peyj va Sergey Brin esa an’anaviy usuldagi emas, mustaqil va ijodiy fikrlash ko‘proq o‘rgatiladigan Montessori maktabiga qatnashgan.

Amerikaning eng boy kishilari xayriya ishlariga juda katta sarmoya ajratishadi. Ularning ko‘pchiligi insoniyat hayotini yaxshilashga doir ishlarga, Alsgeymer xastaligi va saraton kabi xavfli kasalliklar davosini topishga qaratilgan tadqiqotlarga yuz millionlab ajratishadi. Uorren Baffet, Geyts, Sukerberg va Ellison bu borada oldinga yana bir qadam tashlashdi va o‘z boyliklarini «The Giving Pledge» tashabbusi doirasida taqdim etishga va’da berishdi. Baffet va Geyts tomonidan ishlab chiqilgan ushbu tashabbus milliarderlarni o‘zlarining ulkan boyliklarini xayriya ishlariga yo‘naltirishga undaydi.

Mana, Amerikaning badavlat kishilari haqida nimalarni bilishingiz kerak.

1. Jeff Bezos

Sohasi: texnologiyalar.

Boyligi: $109,9 milliard.

53 yoshli Bezos tarixdagi eng boy insonga aylandi.

Bezos internetda kitob sotishni boshlashidan avval (bu biznesi yakunda elektron tijorat giganti «Amazon.com»ga aylandi), Prinston universitetini tugatganidan so‘ng Nyu-Yorkdagi yetakchi fondlardan birida ishlagan.

Bezos «Amazon.com» kelajagiga 1994-yilda o‘zining Sietldagi garajida asos sola boshlagan.

• Buni o‘qing: Ahmoqona qarori uni dunyoning eng boy odamiga aylantirdi. Jeff Bezos va «Amazon» tarixi

«Amazon.com»dan tashqari Bezos 2013-yilda «Washington Post» gazetasini 250 million dollarga sotib olishi va «Blue Origin» aerokosmik kompaniyasini xarid qilishi bilan ham mashhur.

Bezos rafiqasi va to‘rt farzandi bilan Vashington shtatidagi Medina shahrida istiqomat qiladi. Uning beshta hashamatli uyi, shuningdek Texasda «Blue Origin» shtab-kvartirasi joylashgan 290 000 akr (117 359 gektar) maydonda ranchosi bor. Bunday mulk huquqi uni AQShning eng yirik yer egalaridan biriga aylantirdi. «Time» jurnali uni 1999-yili yil odami deb e’lon qilgan.

2. Bill Geyts

Sohasi: texnologiyalar.

Boyligi: $93,3 milliard.

Betakror tadbirkor, 62 yoshli Geyts 1975-yili tashkil topgan «Microsoft» kompaniyasi hammuassisi hisoblanadi. Geyts o‘z boyligiga kompaniya aksiyalarining qimmatlashishi hisobiga erishgan.

Geyts Sietlda ulg‘aygan. Maktabda u bo‘lajak hamkori Pol Allen bilan tanishadi. Ikkisi ham kompyuterlarga mukkasidan ketadi va maktabdaligidayoq o‘zlarining birinchi ishini — trafik haqida ma’lumotlar tizimini yaratishadi.

• Buni o‘qing: Bill Geytsning «aka»si

1986-yili «Microsoft» umume’tirof etilgach, Geyts 31 yoshida milliarderga aylandi. 21-asrda u saxiyligi bilan ham nom qozondi, rafiqasi Melinda bilan 2000-yili Bill va Melinda Geyts fondiga asos soldi.

Geytslar fondi o‘z oldiga global muammolarni yechish, xususan, dunyodagi ocharchilikni bartaraf etish va qashshoq jamiyatlarda insonlar huquqi va imkoniyatlarini kengaytirish maqsadini qo‘yadi.

Geyts hozir Vashington shtatidagi Medina shahrida istiqomat qiladi.

3. Uorren Baffet

Sohasi: moliya va investitsiyalar.

Boyligi: $87,2 milliard.

87 yoshli Baffet texnologiyalar ko‘magisiz muvaffaqiyatga erishgan Amerikaning kamsonli eng boy odamlaridan biridir.

Uorren Baffet «Berkshire Hathaway» umumiy savdo-investitsiya firmasining bosh direktori va raisi hisoblanadi.

Boyligining katta qismi uning biznesdagi 18 foizlik ulushi bilan bog‘liq. Baffet qimmatli investor sifatida nom qozongan.

Birinchi aksiyalarini 11 yoshida sotib olgan, 13 yoshida esa 35 dollarga sotib olgan velosipedi uchun o‘zining birinchi soliq deklaratsiyasini topshirgan.

4. Mark Sukerberg

Sohasi: texnologiyalar.

Boyligi: $77,5 milliard.

33 yoshli Sukerberg ham o‘zining texnologiya kompaniyasi orqali milliarderga aylangan eng badavlat odamlar qatoriga qo‘shilgan. Bu haqda kinofilm ham ishlangan.

U dunyoda eng yirik ijtimoiy tarmoq — «Facebook» asoschisi va bosh direktori hisoblanadi.

Sukerberg butun mamlakat bo‘ylab $175 million qiymatga ega xususiy mulkka ega.

Mark hozir Harvarddagi o‘qishi paytida tanishgan rafiqasi Prissilla Chan bilan Kaliforniya shtatidagi uyida ikki nafar qizini ulg‘aytirmoqda.

Ikkisi Chan-Sukerberg kampaniyasini boshlab, $3 milliard sarmoya kiritishgan. Mazkur kampaniyaning maqsadi — kasalliklarni davolash va tadqiqotlar uchun yangi texnoligiyalarni ishlab chiqarish.

5. Larri Peyj

Sohasi: texnologiyalar.

Boyligi: $54,9 milliard.

44 yoshli Peyj – «Google» asoschilaridan biri va hozir shaxsiy «Alphabet» kompaniyasi bosh direktori. O‘zining biznes hamkori Sergey Brin (Amerikaning eng badavlat kishilari ro‘yxatida 7-o‘rinda turadi) bilan Stenford universitetida doktorlik darajasi ustida ishlayotgan vaqtida tanishgan.

Peyj asosiy boyligini «Google» kompaniyasi hisobiga ishlab topgan.

Larri bolaligidanoq kompyuterlarga qiziqqan, bu unga ota-onasidan yuqqan edi. Ular Michigan davlat universitetida informatikadan dars berishardi.

Peyj rafiqasi va ikki nafar farzandi bilan Kalifoniya shtatidagi Palo-Alto shahrida yashaydi.

6. Larri Ellison

Sohasi: texnologiyalar.

Boyligi: $54,7 milliard.

73 yoshli Ellison 1977-yili «Oracle» dasturiy ta’minot kompaniyasi asoschilaridan biriga aylanadi. Ushbu kompaniyaning 25 foizi unga tegishli, shuningdek, Havayi orollaridagi Lanay oroli ham.

To‘qqiz oyligida uni boqib olishadi. Oilasi uning shifokor bo‘lishini istardi, ammo Ellison tibbiyot uni qiziqtirmasligini tushungach, meditsina maktabidan ketadi. U Kaliforniyaga ko‘chib o‘tadi va dasturchi bo‘lib ishlaydi.

Bir qancha ishlarda o‘zini sinab ko‘rgach, oxiri Ellison yangi ma’lumotlar bazasi dasturiy ta’minoti yaratish ustida ishlayotgan kompaniyaning bir bo‘lagiga aylanadi. Bu kompaniya oxir-oqibat dunyoda eng yirik dasturiy ta’minot ishlab chiqaruvchi gigantga — «Oracle»ga aylanadi.

Ellison ro‘yxatdagi boshqa titanlar singari insoniyat salomatligi, uning umrini uzaytirishga qaratilgan tadqiqotlar uchun 330 million dollardan ortiq sarmoya ajratgan.

7. Sergey Brin

Sohasi: texnologiyalar.

Boyligi: $53,3 milliard.

44 yoshli Brin ham texnologiyalar sanoati ortidan boylikka erishgan insonlardan, u Larri Peyj (ro‘yxatda 5-o‘rinda turadi) bilan birgalikda «Google» asoschisi hisoblanadi.

Sobiq ittifoqda dunyoga kelgan Brin olti yoshida oilasi bilan AQShga ko‘chib o‘tadi.

Brin o‘zida Parkinson xastaligiga olib boradigan genetik mutatsiya borligini bilgach, ushbu kasallikni tadqiq qilish uchun 50 million dollar ajratgan.

8-9. Aka-uka Koxlar: Charlz va Devid

Sohasi: konglomerat.

Boyligi: $48,6 milliard.

82 yoshli Charlz va 77 yoshli Devid Amerikaning eng badavlat insonlari ro‘yxatida 8- va 9-o‘rinlarni band etib turishibdi.

Charlz «Koch Industries» bosh direktori va raisi hisoblanadi. Kanzasdagi bu konglomeratning yillik daromadi 100 milliard dollarga teng. Devid esa ushbu kompaniya vitse-prezidenti bo‘lib, kompaniyaning 42 foizi ularga tegishli.

Aka-ukalar MIT universitetini texnika sohasida tamomlashgan va oilaviy beznesga asos solishgan.

Aka-uka Koxlar siyosiy faoldirlar. Ular respublikachilar uchun millionlab dollar xayriya qilishgan.

10. Rob Uolton

Sohasi: chakana savdo.

Boyligi: $47,9 milliard.

73 yoshli Uolton «Walmart» asoschisi Sem Uoltonning katta farzandidir.

Uolton boyligining katta qismini kompaniya aksiyalarining o‘sishi hisobiga ishlab topgan. Oilaviy biznesning 13 foizi unga tegishli.

Otasining yonida ish boshlashdan oldin Rob Arkanzas universiteti futbol jamoasida o‘ynagan va «Columbia Law School»ni tamomlagan.

U bir qancha ko‘chmas mulk egasi, jumladan Kolorado shtatidagi Aspentda, Arizona shtatining Aspenida mulki bor. Yaqinda Havayi orolida 1500 gektar yer sotib oldi va bu yerda dam olish maskani qurish niyatida.

Uolton ayni vaqtda rafiqasi va uch nafar farzandi bilan Arkanzas shtatidagi Bentonvilla shahrida yashaydi.