«Kaktakto»  nashri Markaziy Osiyo tarixida sezilarli sezilarli iz qoldirgan ayollar ro‘yxatini tuzdi. Undan qadimgi davrdan toki bugungi kunga qadar ko‘zga ko‘ringan ayollar o‘rin olgan. 

To‘maris

Olis tarix sahifalaridan joy olgan To‘maris jasorati o‘zbek o‘quvchilariga ham yaxshi tanish. Massaget qabilasi malikasi miloddan avvalgi 529-yilda fors Ahamoniylari podshohi Kir IIni jang maydonida yengishni uddasidan chiqqan edi.

Bopay Xonim

Qozoq xoni Abulxayrxonning rafiqasi Bopay o‘tkir aqli, xarakteri bilan ajralib turgan. Malikaning O‘rta va Kichik Juz qabilalari orasida obro‘si juda yuqori bo‘lgan.

Nodira

Qo‘qon xoni Umarxon(hukmronligi 1810-1822)ning turmush o‘rtog‘i. O‘zbek klassik adabiyotining vakili. Uning davrida Uvaysiy kabi shoiralar yetishdi, Qo‘qonda yirik adabiy muhit vujudga keldi.

Qurbonjon dodho

Qurbonjon dodhoni «Oloy malikasi»  deb ham nomlashgan. Qirg‘iz xalqi qiyin ahvolga tushganda o‘glini qurbon berib, xalqni genotsiddan saqlab qolgani tarix sahifalarida qayd etilgan. Ziynat taxallusi bilan she’rlar ham yozgan.

Nazipa Quljanova

Pedagogi, etnograf, tarjimon, birinchi qozoq jurnalist-ayoli. «Maktabgacha ta’lim», «Ona va bola»  kitoblari muallifi (1923-1927). Asarlari bugungi kunda ham ahamiyatini yo‘qotmagan.

Sayra Kiizbayeva

Qirg‘iziston SSR xalq artisti, operachisi, jamoat arbobi, pedagog, professor. Uning davri qirg‘iz opera san’atida «oltin davr»  sifatida eslanadi.

Sofya Hakimova

33 yoshida tibbiyot fanlari doktori darajasini olgan ilk tojik ayoli. Tojikiston ilm-faniga hissa qo‘shgan jamoat arbobi. Dushanbedagi tug‘ruqxonada ilk inson genetikasi bo‘yicha labaratoriyasini ochgan.

Baljan Bultrikova

Baljan Bultrikova Qozog‘istonning ilk tashqi ishlar vaziri sanaladi, BMT minbarida qatnashgan ilk qozog‘istonlik ayol-diplomatdir.

Xadicha Sulaymonova

Xadicha Sulaymonova huquq fanlari doktori, O‘zbekiston SSR adliya vaziri va o‘zbek tilidagi jinoyat huquqi bo‘yicha ilk darslikning muallifidir.

Dilbar Abdurahmonova

Dilbar Abdurahmonova nafaqat O‘zbekistonda, balki Markaziy Osiyoda birinchi ayol-dirijyor sanaladi. Uning repertuarida 60dan ziyod opera va balet spektakllari bor.

Asal Sartbayeva

Markaziy Osiyoning ilk tan olingan olima ayollaridan biri. U vaksinalarni kremniy bilan qoplash usulini o‘ylab topgan. Bu tibbiyot vositalarini muzlatishsiz saqlash imkonini beradi. Bu butun insoniyat uchun muhim ixtiro bo‘lib, hozirda ko‘plab vaksinalar muzlatgichda saqlanmasa, aynib qolishi, hatto zaharli moddaga aylanishi ham mumkin.