Шанбага ўтар кечаси Украина Қуролли кучлари бош қўмондони Александр Сирский Донецк вилоятидаги Авдеевкадан Украина қўшинлари олиб чиқиб кетилганини маълум қилди. Руслар Украина қўшинларининг бир қисмини ўраб олишга муваффақ бўлишди ва ҳимояланувчиларни зарур воситалар биоан таъминлаган охирги асосий йўлни кесиб қўйишди.

«Авдеевка атрофида юзага келган вазиятдан келиб чиқиб, қуршовга тушмаслик, ҳарбий хизматчиларнинг ҳаёти ва соғлиғини сақлаб қолиш учун мен бўлинмаларимизни шаҳардан олиб чиқиб, мудофаага қулайроқ йўналишларни эгаллашларига буйруқ бердим», деди Сирский ўз баёнотида.

Таврия гуруҳи қўмондони Александр Тарнавскийнинг айтишича, «аскарлар аллақачон олиб чиқилган» ва украиналик ҳарбийлар «маълум чизиқларда мудофаа позицияларини эгаллаган».

Россия бор кучини ташлади

Россия кучлари 2022 йил февраль ойида кенг кўламли босқин бошланганидан бери Авдеевкани бир неча бор эгаллашга уринган. Унга кенг миқёсли ҳужум 2023 йилнинг кузидан бери амалга оширилмоқда эди.

Россия ҳукуматига яқин манбаларнинг айтишича, Кремль Владимир Путиннинг қайта сайланиши арафасида Украинага қарши урушда муваффақият қозонганини намойиш қилиш учун март ойидаги президентлик сайловлари олдидан шаҳарни ҳар қандай ҳолатда ҳам босиб олишга буйруқ берган.

Украина мудофаа кучлари узоқ вақт давомида чизиқни ушлаб туришди, январь ойининг охирида экспертлар кескин вазият ва гарнизонни олиб чиқиш зарурати ҳақида гапира бошладилар, аммо бу содир бўлмади.

Авдеевка Донецк яқинидаги кичик саноат шаҳри бўлиб, россияпараст айирмачилар томонидан Россия қўшинлари кўмагида қарийб 10 йил аввал – 2014 йил баҳорида босиб олинган.

Бу йиллар давомида Авдеевка у ерда кучли мудофаа истеҳкомларини қурган Украина қўшинлари томонидан ушлаб турилган. Томонларнинг мудофаа чизиғига яқин бўлишига қарамай, кенг кўламли уруш бошланишига қадар шаҳар иқтисодий жиҳатдан ривожланди.

2022 йил февраль ойида Россия босқинчилиги ҳамма нарсани ўзгартирди. Маҳаллий завод ёпилди ва аҳолининг аксарияти ҳар кунги даҳшатли портлашлардан қутулиш учун шаҳарни тарк эта бошлади.

Рус армияси қудратли мудофаа чизиғини бир зумда енгиб ўтиб бўлмаслигига ишонч ҳосил қилди ва ҳаво зарбалари ва пиёдалар ҳужуми билан шаҳарни вайрон қилишга ўтди.

Бугунги кунга келиб, кучли бомбардимон ва жанглар натижасида шаҳардаги деярли барча бинолар бутунлай вайрон бўлган ёки сезиларли даражада шикастланган.

Иккала томон учун Авдеевка муҳим сиёсий ва ҳарбий аҳамиятга эга эди. Россия Донецк Украина Қуролли кучлари томонидан артиллерия ўқлари остида қолмаслиги учун Украина қўшинларини хавфсиз масофага чекинишига ҳаракат қилди.

Украина учун Авдеевка учун курашиш мантиқийми?

Украина учун Авдеевка йирик темир йўл кесишмаси, кучли саноат маркази, шунингдек, Донецк учун доимий потенциал таҳдид сифатида муҳим аҳамиятга эга.

Ундан бир неча километр узоқликда Донецк, Горловка ва Луганскни боғлайдиган йўл бор. Агар уни қисқартириш мумкин бўлса, бу рус қўшинларининг моддий-техник таъминотини сезиларли даражада мураккаблаштирарди.

10 октабрда рус армияси Украина кучларини сиқиб чиқариш мақсадида Авдеевкага қарши кучли ҳужум бошлади.

Киев ҳисоб-китобларига кўра, ҳужумда 40 мингга яқин рус аскари қатнашган, жанубий ва шимолий қанотлардан ҳужум қилиб, Авдеевкани айланиб ўтиб, уни ўраб олишга ҳаракат қилган.

Украина расмийларининг таъкидлашича, руслар катта йўқотишларга дуч келишди — ҳужумнинг биринчи ойида 10 мингга яқин жангчи.

Авдеевка — «қабристон шаҳар»

Авдеевка яқинидаги тўрт ойлик жанглар давомида руслар шимол ва жанубда бир неча километр олдинга силжишга муваффақ бўлишди. Улар Степное ва Бердич қишлоқларини эгаллаб, Украина Қуролли Кучларининг муҳим таянчларидан бири бўлган маҳаллий кокс заводига яқинлашдилар.

Январь ойида рус қўшинлари шаҳарга кириб, кўча жангларини бошлашга муваффақ бўлишди. Улар, шунингдек, Украина гарнизонига юклар юборилаётган асосий йўлга яқинлашаётган эди.

Февраль ойи бошида шаҳар ҳимоячилари учун вазият кескинлашди, бир қатор ҳарбий кузатувчилар қамал хавфи ҳақида гапира бошладилар. Аммо Киев Авдеевкадан чекинишга буйруқ бермади ва у ерга энг тажрибали бўлинмаларни юборди.

Бу ҳарбий экспертлар огоҳлантирганидек, Бахмутдаги вазиятни такрорлади. Февраль ойи ўрталарида Украина Қуролли кучлари аскарлари чиқиши учун хавфсиз йўлак бор-йўғи 4-5 километрни ташкил қилди.

Катта йўқотишларга қарамай, Кремль бу йўналишдаги мақсадларига эришди. Украина қуролли кучларининг 2014 йилдан бери ўзгармаган сўнгги мудофаа чизиғи қулади.

Россия армиясининг навбатдаги муҳим нишони Авдеевкадан 30 км ғарбда жойлашган Селидово шаҳри ёки Селидоводан 12 км шимоли-ғарбда жойлашган Покровск шаҳри бўлиши мумкин.