Марс кратерларида сайёра мавжудлигининг биринчи юз миллион йилидаги ҳалокатли тўқнашувлардан қолган улкан материя бўлаклари мавжуд. Лондон Империал коллежи олимлари шундай хулосага келишди. Тадқиқот Science журналида чоп этилди.

Тадқиқотчилар NASA Insight сейсмометри маълумотларидан фойдаланган ва Марс мантияси тоза, бир хил қатлам эмас, балки катта ва кичик бўлаклар аралашмаси эканлигини аниқладилар. Ундаги қадимий парчаларнинг ўлчамлари 4 кмга етади.

Тадқиқот раҳбари Константинос Чараламбоуснинг сўзларига кўра, бундай “чандиқлар” Марс юзасини магма океанларига айлантирган ҳолда эритиб юборган протопланетлар билан даҳшатли тўқнашувлар натижасида пайдо бўлган. Эритма совуган ва кристалланганда мантияда турли хил шаклдаги композит бўлаклари қолган.

Тектоник жараёнлар доимо қобиқ ва мантияни аралаштириб юборадиган Ердан фарқли ўлароқ, Марс қаттиқ қобиқ билан "муҳрланган" эди, шунинг учун унинг ички тузилиши ўша қадимий фалокатларнинг изларини сақлаб қолган.

"Биз бўлакларнинг характерли тақсимланишини кўрамиз. Ажабланарлиси, 4,5 миллиард йилдан кейин ҳам буни кўришимиз мумкин", - дейди профессор Том Пайк.

Муаллифларнинг фикрича, тадқиқот нафақат Марс, балки сирти ҳаракатсиз ва қадимги фалокатлар изларини яширадиган Венера ва Меркурий каби бошқа тош сайёраларнинг ҳам ўтмишига назар ташлаш учун имконият беради.