Саккиз ойлигида кўзлари тикилган гвинея-бисаулик 7 ёшли Эби Истанбулда кўрикдан ўтказилди. Дунёга машҳур россиялик жарроҳ Ҳасан Баиев ва туркиялик офталмолог Умит Беден боланинг кўриш қобилиятини тиклаш мумкинми ёки йўқлигини аниқлаш мақсадида диагностик операция вақтида унинг кўзлари жойини очишди...

Россиялик волонтер Мила Ануфриева: — Бу бола туғилганида соғлом бўлган. Жуда ёш онадан туғилган. Бу она бир эркакнинг иккинчими-учинчими хотини бўлган. Боланинг соғломлигини эркакнинг бошқа бир фарзандсиз хотини кўролмаган ва нафратлангани учун заҳарли ўтдан тайёрланган суюқликни ухлаб ётганида кўзларига сепган. Ва орадан вақт ўтиб номаълум врач Эбининг кўзларини шафқатсизларча тикиб ташлаган.  Кўзга тегиш мумкинми, йўқми, у шифокор қаерда, нега тикиб ташлаган, мен у ҳақда бирон маълумот тополмадим.

«Mila_4_afrika» фонди волонтери Мила бу бола билан 2020 йилда Африкадаги кўзи ожиз болалар уйи  — AGRIGEда учрашиб қолади. Миланинг айтишича, бу болакай 10 соат давомида Истамбулга учиб келганига қарамай, бирон марта шикоят қилмаган.

Волонтерлар жуда кўп мамлакатларнинг шифокорларига мурожаат қилишди. Ва ниҳоят Мила ўзининг инстаграм саҳифасида боланинг тарихини ёзади. Минглаб одамлар Эбига ёрдам қўлини чўзиши мумкинлигини айтишади. Ниҳоят, болакайни Истамбулда шифокорлар текшириб кўришади ва Эбининг чап кўзи ёруғлик сезаётганини айтади. Мутахассисларда умид пайдо бўлади.

Жарроҳ Ҳасан Баиев: — Энг асосийси, унинг чап кўзи ёруғликни сезаётгани, бу бизга умид бағишлайди. Биз унинг юз фоиз кўришига кафолат беролмаймиз, аммо умид бор, озроқ ёруғликни кўришига, айтайлик, 20-30 фоиз кўриши мумкин.

Офталмолог Умит Беден: Биринчи қадамимиз Эбининг қовоқларини, кўзининг жойини очиш. Ҳатто унинг кўзлари жойлашуви йўқотилган. Пайпаслаб кўрилганда битта кўзи умуман йўқ, битта кўзи турибди, аммо тикилган тери остида қолган кўз олмачаси қандай аҳволда билмаймиз. Агар биз у ерни очмасак ва нима борлигини билмасак, имкон йўқ.

Жарроҳлик амалиётидан олдин унинг олдига машҳур франциялик футболчи Бафетамби Гомис ташриф буюрди: — Асли францияликман, аммо менинг аждодларим Эби туғилиб ўсган Гвинея-Бисауда яшашган. Менга шундай имкон берилган экан, Эбига қўлимдан келган барча ёрдамимни аямайман.

Операция икки соат давом этди. Шифокорлар боланинг кўз қовоқларини очдилар. Лекин, афсуски, жуда қўрқинчли ҳолатнинг гувоҳи бўлдилар.

Умит Беден:  — Бола кўзларига сепилган кислотами ёки қанақадир заҳарли ўтдан бўлган суюқлик кўзнинг барча тўқималарини жароҳатлаган. Боланинг кўзларини очганимизда кўз олмасини эмас, сувда ётган шарчани кўрдик.

Ҳасан Баиев: —   Афсуски, боланинг чап кўзи ҳам бутунлай ишдан чиққан, шу қадар чуқур куйиб кетганки, уни қайта тиклашнинг умуман иложи йўқ.

Мила Ануфриева: —  Шифокорлар умид билан, хурсанд бўлиб операцияга кириб кетишувди, кейин менга улар телефон қилишди: «Мила, имкон йўқ», мен: «қандай қилиб ахир» деб сўрадим... ҳаттоки протез кўз қўйишнинг ҳам имкони йўқ экан, афсус.

Ҳасан Баиев: — Агар Эбининг кўзларини тиккан шифокор малакали бўлганида эди, балки кўзларини қайтаришнинг имкони топиларди. Аввалига куйганни яхши даволаш керак, кейин уни тиклаш мумкин эди. Балки келажакда имкони бўлар боланинг кўзини тиклашнинг, биз ростдан ҳам унинг кўришини истагандик ва бунинг иложи йўқлигини билганимизда жуда хафа бўлдик.

Умит Беден: — Балки қачонлардир боланинг миясига кўриш камерасини бошқарадиган чип қўя олармиз, буни вақт кўрсатади.

Мила Ануфриева: —  Эби, демак кўрмас экан, унга яхши шароит яратиб бериш керак. Унинг қулоқлари яхши эшитади, балки ундан мусиқачи чиқар... Бизнинг ҳозирча қўлимиздан келадигани шу...