2024 yilning 12–17 fevral kunlari O‘zbekistonning tarixiy shahri – Samarqandda Yovvoyi hayvonlarning ko‘chib yuruvchi turlarini saqlash bo‘yicha Konvensiya (CMS COP14) ishtirokchilari konferensiyasining 14-yig‘ilishi bo‘lib o‘tadi.

Ma’lumot uchun, CMS konvensiyasi 1979 yilda Bonnda (Germaniya) imzolangan va 1983 yilda kuchga kirdi. Konvensiyaga 133 davlat a’zo. O‘zbekiston Konvensiyaga 1998 yil 1 sentyabrda qo‘shilgan.

Konvensiya ko‘chib yuruvchi hayvonlar o‘tadigan davlatlarni, poligon shtatlarini birlashtiradi va butun migratsiya zonasida xalqaro miqyosda kelishilgan tabiatni muhofaza qilish choralari uchun huquqiy asos yaratadi.

CMS COP14 yuqori darajadagi xalqaro konferensiya bo‘lib, u hukumatlar, olimlar va manfaatdor tomonlarni migratsiya turlarini va ularning yashash joylarini saqlash strategiyasini kelishish uchun birlashtiradi.

Tomonlarning avvalgi 13-konferensiyasi 2020 yil 15-22 fevral kunlari Gandinagarda (Hindiston) o‘tkazilgan bo‘lib, unda 131 ishtirokchi davlatdan 1000 dan ortiq delegatlar ishtirok etgan. Qayd etish joizki, bunday tadbir ilgari MDH davlatlarida o‘tkazilmagan va uning o‘tkazilishi tarixiy ahamiyatga ega bo‘lib, Markaziy Osiyo va MDH davlatlari orasida birinchi bo‘lib o‘tkaziladigan tadbirga aylanadi.

Ta’kidlash joizki, joriy yilning avgust oyida O‘zbekiston hukumati va CMS kotibiyati tomonidan Markaziy Osiyo yodgorliklarining mashhur koshinlarini eslatuvchi naqsh bilan bezatilgan qanotli qor qoploni tasvirlangan tadbirning rasmiy shiori va logotipi tasdiqlandi.

Ma’lumot uchun, qor qoploni O‘zbekistondagi asosiy biologik xilma-xillik turlaridan biri bo‘lib, uning tarqalish yo‘nalishi 12 ta davlatni qamrab oladi. Qudratli katta mushuk ham Samarqandning afsonaviy ramzi bo‘lib, uning tasviri tarixiy «Sherdor» madrasasining muhtasham peshtoqidan to O‘zbekiston milliy banknotalarigacha butun mamlakat bo‘ylab keng tarqalgan.

Birlashgan Millatlar Tashkilotining konferensiyasi “Tabiat chegara bilmaydi” mavzusida o‘tkaziladi, bu tadbir logotipi bilan bir qatorda ko‘chib yuruvchi turlarning sayohatlari siyosiy chegaralarga zid ekanligini va ularning omon qolishi, biologik xilma-xillikni saqlash xalqaro hamkorlik va transchegaraviy sa’y-harakatlarga bog‘liqligini eslatib turadi.

Logotip va shior hukumatlar, olimlar va manfaatdor tomonlar ko‘chib yuruvchi turlar va ularning yashash joylarini saqlash strategiyasi bo‘yicha kelishib olish uchun yig‘iladigan muhim xalqaro uchrashuv - CMS COP14 uchun zamin yaratadi.

Konferensiya 2022 yilda Kunming-Monreal Global Bioxilma-xillik asosi (GBF) qabul qilinganidan beri bioxilma-xillik bo‘yicha birinchi global yig‘ilish bo‘ladi. Konferensiya tabiatni muhofaza qilish bo‘yicha keng ko‘lamli muhim ustuvorliklar va yangi tashabbuslarni, shu jumladan GBFni amalga oshirishni qo‘llab-quvvatlaydigan ko‘plab tashabbuslarni ko‘rib chiqadi.

Uch yilda bir marta o‘tkaziladigan xalqaro yig‘ilishda yashash joylarini saqlash va tiklash, shuningdek, haddan tashqari ekspluatatsiya, yashash joylarining yo‘qolishi va parchalanishi, ifloslanish va iqlim o‘zgarishi kabi turlarga tahdidlar muhokama qilinadi. Shuningdek, yangi yirik hisobotlar va yo‘l-yo‘riqlarni, jumladan, dunyodagi birinchi ko‘chib yuruvchi turlarning holati to‘g‘risidagi hisobotni, yorug‘likning ifloslanishi bo‘yicha yangi global tavsiyalarni va ko‘chib yuruvchi turlarga ta’sirni kamaytirish uchun chiziqli infratuzilma bo‘yicha ilg‘or tajribalarni taqdim etish uchun muhim imkoniyat yaratadi.

Tadbirda BMT Atrof-muhit dasturi ijrochi direktori I. Andersen, Xalqaro tabiatni muhofaza qilish ittifoqi bosh direktori G. Agilar, Global ekologik fond raisi va bosh direktori S. Rodriges, konvensiyada ishtirok etuvchi mamlakatlar atrof-muhitni muhofaza qilish vazirlari, xalqaro ekologik bitimlar kotibiyatlari va yetakchi ilmiy doiralar rahbarlari ishtirok etadi.