Бугун, 14 август тунида (соат 00:00 да) Истанбулда Англиянинг «Ливерпуль» ва «Челси» жамоалари ўртасида УЕФА суперкубоги учун баҳс бошланади. Ҳа, бу ўша — қарийб 20 йил муқаддам британиялик икки фанат пичоқлаб кетилган, портлашлар содир этилган, футболчиларнинг автобусларига ҳужумлар уюштирилган жой. «Life» Туркиядаги футболнинг даҳшатли томонига назар ташлади.

«Дўзахга хуш келибсиз!», 1993 йил

Англиянинг «Манчестер Юнайтед» жамоаси Чемпионлар лигаси доирасида «Галатасарой»га қарши жавоб ўйинини 1993 йили Истанбулда ўтказди. Инглиз жамоаси ўйинчилари «меҳмондорчилик»ни ҳали-ҳануз унутишгани йўқ. Уларни аэропортдаёқ «Бугун ўласизлар!», «Тамом бўлдиларинг!» деган ҳайқириқлар билан қарши олишган, машҳур «Дўзахга хуш келибсиз!» ёзуви эса шундоққина ўйингоҳга кираверишда илиб қўйилганди. Ҳали ўйин бошланмасидан қарийб 200 нафар футбол ишқибози тартибсизлик сабаб ҳибсга олинганди ўшанда.

Ўйин вақтида инглизлар турк фанатларининг шовқин-суронидан гангиб қолишади, лекин энг даҳшатлиси ҳали олдинда кутиб турарди. Ўйин тугашига яқин Эрик Кантона майдонни тарк этгач, трибуна остидаги бинода мудҳиш жанжал бошланади, унда жамоа аъзолари тўқмоқ зарбаларига дуч келишади, афсонавий сэр Алекс Фергюсонни эса ҳатто ғишт билан «сийлашган». «Юнайтед» ғалаба қозонолмаган ўша ўйин қандай ўтганини футболчилардан ҳеч бирови аниқ эслолмайди, уларнинг калласида битта нарса ғужғон ўйнарди — тезроқ Англияга етиб олиш.

Турк Рэмбоси ва пичоқ, 1996 йил

Истанбулда бундай «томоша» фақат хорижий жамоалар келганида қўйилмайди. Маҳаллий «Фенербахче» ва «Галатасарой» ўртасидаги баҳс доим қайноқ ўтади. Мисол учун, 1996 йили Рэмбо лақабли «Фенербахче» фанати «Галатасарой» майдонига севимли жамоасининг байроғи ҳамда... пичоқ билан отилиб киради!

«Турк Сталлонеси» совуқ қурол билан бир неча дақиқа полицияга қаршилик кўрсатади. Охир-оқибат, унинг қўлларини қайириб, майдондан олиб чиқиб кетишади. Рэмбо ўзининг бу қилиғи билан «Галатасарой» мураббийининг хатти-ҳаракатига жавоб қайтармоқчи бўлади. Ўтган мавсумда у байроқ билан худди шу трюкни намойиш қилганди (фақат пичоқсиз).

Турк қирғини, 2000, 2013 й.й.

2000 йил апрелда «Галатасарой» ва Англиянинг «Лидс» клуби ўртасидаги учрашувдан олдин футбол тарихидаги энг қора саҳифалардан бири битилди: Истанбулга келган икки нафар англиялик футбол ишқибозининг ҳаётига нуқта қўйилди. Кристофер Лофтус ва Кевин Спейт бошқа британ фанатлари билан бирга бардан чиқишганида турклар билан ўртада жанжал келиб чиқади. Ур-тўполонда фургон ҳайдовчиси ёнидан пичоқ чиқариб, инглизларни пичоқлаб қўяди. Лофтус воқеа жойида ҳалок бўлади, Спейт эса шифохонада кўз юмади.

Инглизлар маҳаллий фанатлар тажовузкорона кайфиятда бўлишганини айтишади. Туркларнинг таъкидлашича эса, ҳаддан ташқари маст меҳмонлар уларга қўрслик қилишган. Бироқ ғишт қолипдан кўчиб бўлганди. Дарвоқе, қотилни даҳшатли ҳодисадан ўн йил ўтгач қўлга олишади. «Галатасарой» билан «Лидс» ўртасидаги учрашув эса қолдирилмаган ва турклар ўшанда ғалаба қозонган.

Туркия бу фожиадан ўзига тегишли хулоса чиқармаган кўринади. 2013 йилда «Галатасарой» ва «Фенербахче» дербисидан сўнг 20 ёшли фанат пичоқлаб кетилади. Баҳс тугагач автобус бекатида у бир нечта пичоқ зарбасига дучор бўлади. Олган жароҳатлари туфайли йигит шифохонада ҳаётдан кўз юмади.

Полиция билан оммавий муштлашув, 2013 йил

Ўша йили, фақат сал кейинроқ «Бешиктош» — «Галатасарой» учрашувида оммавий муштлашув келиб чиқади. Устига-устак, жанжал ўйиндан кейин эмас, айнан учрашув пайтида юз беради. Чунки фанатлар майдонга ёпирилиб кириб, тартибсизликларни келтириб чиқарганида ўйин ҳали якунига етмаганди. Ишқибозлар ўриндиқларни суғуриб олиб, стюард ва полициячилар билан ёқалашиб кетишди.

Фанатларнинг тартибсизлигига бразилиялик Фелипе Мелонинг ножўя ҳаракати сабаб бўлганди. Ўйинчи қўпол «фол» ишлатгани учун ўйиндан четлатилган, лекин бу вақтга келиб «Галатасарой» Дидье Дрогбанинг дубли эвазига 2:1 ҳисобида ғалаба қозонаётганди.

Шенол Гюнешнинг ёрилган боши, 2018 йил

Сўнгги йилларда турк ишқибозлари сал ҳовуридан тушганга ўхшайди, чунки фанатларни идентификация қилиш тизими ишга тушганидан сўнг, тартиббузарларни аниқлаш анча осонлашди. Бироқ бу қизиққон туркларни тўхтатиб қолиш учун етарлими?! Масалан, ўтган йили жамоа ходимлари билан фанатлар ўртасида келиб чиққан даҳанаки жангни тинчлантиришга уринган «Бешиктош» бош мураббийининг бошини ёришган.

Дастлаб жойидан суғуриб олинган ўриндиқ билан Шенол Гюнешнинг бошига туширишди, кейин эса камига зажигалка улоқтиришди. Уни майдондан замбилда олиб кетишди, шифохонада бошига бешта чок тушди.

УЕФА суперкубоги? 2019 йил

Бугун, 14 август тунида (соат 00:00 да) Истанбулда Англиянинг «Ливерпуль» ва «Челси» жамоалари ўртасида УЕФА суперкубоги учун баҳс бошланади. Ўйиндан олдин, ўйин вақтида ёки ўйиндан кейин ҳеч нима юз бермайди, деб ҳеч ким юз фоиз ишонч билан айтолмайди. Бир томондан, ҳозир Англия жамоаси турк жамоасига қарши ўйнамаяпти, шу боис хавотирга ўрин йўқдек. Бошқа томондан — икки мамлакат фанатлари ўртасидаги зиддиятли тарих яна аланга олмаслигига ҳеч ким кафолат бермайди.

Биз эса ҳақиқий жанг, чинакам кураш фақат майдоннинг ўзида бўлишига умид қилиб қоламиз.

Демак, бугун қоқ тунда, Тошкент вақти билан соат 00:00 да КАТТА ФУТБОЛ томоша қиламиз!

УЕФА суперкубоги

«Ливерпуль» — «Челси»

Истанбул, Туркия

14 август, 00:00.